බලු පැටවෙකු තෝරාගන්නා විට සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු මොනවාද?

පවුලක්, මිතුරෙක්, කොන්දේසි විරහිත ආදරයක් – මේ සියල්ල එක තැනකින් ලබා ගන්නට පුළුවන් ද? ඔව්, ඔබ දන්නවා, මේ සියල්ලම අපට ලබා දෙන්නේ සුනඛයන් බව.

ඔවුන්ගේ දක්‍ෂතාවය, දඟකාර බව, සහ සුරතල් බවට අපව ඔවුන් හා ආදරයෙන් බැඳීගැනීමට ගතවන්නේ තත්පර කිහිපයක් පමණයි! බොහෝ අය තම සුරතල් සතුන් ලෙස සුනඛයන් ඇති කර ගැනීමට, ආදරය කිරීමට හේතුව මෙයයි. 

කෙසේ නමුත්, ඔබ බලු පැටියෙකු හදා ගැනීමට අභිජනනය කරන්නෙකුගෙන් (a dog breeder) හෝ සුරතල් සතුන් විකුණන ස්ථානයකින් බලු පැටියෙකු මිල දී ගැනීමට යන විට, සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු රාශියක් තිබේ.

මෙයට හේතුව නම්, ශ්‍රී ලංකාවේ අභිජනනය කරන්නන් (dog breeders) ගණන වැඩි වෙමින් පැවතුනත්, ඔවුන් බහුතරයක් සුනඛයන් බෝ කිරීම සඳහා නිසි මාර්ගෝපදේශ අනුගමනය කරන බවක් හෝ සුනඛයන් බෝ කිරීම පිළිබඳ අත්දැකීම් සහ දැනුමක් ඇති බවක් නොපෙනීමයි. මෙහි ප්‍රතිඵලය වනුයේ සෞඛ්‍ය ගැටලු ඇති බලු පැටවුන් හෝ රෝගී සුනඛයන් වේ. ඔබ නොදැනුවත්ව මෙවැනි බලුපැටවෙකු ලබා ගතහොත් සිදු වන්නේ දිනපතා පශු වෛද්‍යවරයා වෙත යාමට සිදුවීමයි. රැකබලා ගැනීමට නොහැකි තරම් අසනීප වූ විට බල්ලන් අතහැර යන අය ද සිටිති.

ඔබ අසරණ සතුන් සදහා පිහිට වන සංවිධානයකින්, අභිජනනය කරන්නෙකුගෙන් හෝ සුරතල් සතුන් විකුණන ස්ථානයකින් බලු පැටියෙකු තෝරා ගන්නා විට, පරීක්ෂා කර බැලිය යුතුදේ පිළිබඳව ඔබ දැනුවත් නම් ඔබට නිරෝගිමත් බලු පැටවෙකු තෝරාගැනීමට හැකිවේවි.

එනිසා, නිරෝගී බලු පැටවුන්ගේ පෙනුම, වැරදි අභිජනනය සුනඛයන්ට බලපාන්නේ කෙසේද යන්න වැනි මූලික කරුණු කිහිපයක් පිළිබඳව ඔබ දැනුමත් වෙන්න. ඔබ බලු පැටියෙකු තෝරා ගන්න යන විට මේ කරුණු ඔබව වඩාත් හොඳින් සූදානම් කරයි. එවිට, ඔබට අභිජනනකරුගෙන් ප්‍රශ්න ඇසීමට හැකි වන අතර, ඔහු විශවාසදායී ද යන්න දැනගත හැක.

ඔබ සූදානම් විය යුත්තේ කෙසේද?

අභිජනනය කරන්නා, සුරතල් සතුන් විකුණන ස්ථානය හෝ සංවිධානය තෝරාගැනීමට පෙර, ඔබ විසින් කළ යුතු අත්‍යවශ්‍ය සූදානමක් තිබේ. කොටින්ම කිවතොත්, සුරතල් සුනඛයෙකු ඇති කර ගැනීමට කැමති ඕනෑම කෙනෙකු කළ යුතු වැදගත්ම දේ මෙයයි.

මෙම ප්‍රශ්න වලට ඔබගේ පිළිතුරු මොනවාද?

• ඔබ හා සමාන වෙනත් ජීවියෙකුගේ වගකීම ඔබ භාර ගන්නා බව ඔබට තේරෙනවාද?
• ඔබේ ජීවන රටාව වෙනස් වන බව ඔබට වැටහෙනවාද?
• ඔබේ කාලය වැඩි වශයෙන් බලු පැටියා සමඟ ගත කිරීමට වැය වන බව ඔබට වැටහෙනවාද?
• ඔබේ සුරතල් බලු පැටියා රැකබලා ගැනීමට ඔබ කැපවීමට සූදානම්ද? (ආදරය, අවධානය, ආහාර, සනීපාරක්ෂාව, නවාතැන්, සුවපහසුව සහ වියදම් ආදිය)
• නිවසේ සුරතල් බල්ලෙකු සිටිනවාට ඔබේ පවුලේ සාමාජිකයන් කැමතිද?
• සුරතල් බල්ලෙකුට සුවපහසු සිටීමට ඔබේ නිවසේ ප්‍රමාණවත් ඉඩක් තිබේද?
• ඔබ සංචාරය කරන විට ඔබේ සුරතල් බල්ලා රැගෙන යනවාද? එසේ නොවේ නම්, ඔබ වේලාවේදී ඔබේ බල්ලා රැකබලා ගැනීමට ඔබට සැලසුමක් තිබේද?

මෙම සියලු ප්‍රශ්න සඳහා ඔබගේ පිළිතුර ඔව් නම්, ඔබ සූදානම්. එසේ නොමැති නම්, ඔබට විසඳුමක් ගැන සිතීමට හෝ බලු පැටියෙකු ලබා ගැනීම ගැන නැවත සලකා බැලීමට අවශ්‍යවේ.

ඔබ කැමති සුනඛ වර්ගය තෝරා ගැනීම

පළමුව, බලු පැටවුන් ඇති කිරීම ගැන පශු වෛද්‍යවරයෙකු සමඟ කතා කරන්න. ඔබේ නිවසේ / ජීවත්වන ස්ථානයේ තත්වය, ඔබේ කැමති අකමැති දෑ, ඔබේ බල්ලාගෙන් ඔබ අපේක්ෂා කරන දේ, ඔබේ මූල්‍ය තත්වය යනාදිය පවසන්න. හේතුව නම්, සමහර සුනඛයින්ට සෑම විටම අවධානය යොමු කළ යුතු අතර, සමහරු අප මෙන් ම ඔවුන්ගේ පෞද්ගලික අවකාශයට වැඩි කැමැත්තක් දක්වති. වෛද්‍ය සහ ආහාර පිරිවැය ද සුනඛ වර්ගය මත රඳා පවතී. ඔබ සමඟ ජීවත්වන දරුවන් සිටී නම්, ළමයින් සිටින නිවසකට ගැලපෙන කුමන වර්ගයන්දැයි ඔබට දැනගත හැකිය. එපමණක් නොව, ඔබ සංවිධානයකින් (rescue organization) බලු පැටියෙකු හෝ වැඩිහිටි සුනඛයෙකු (rescue puppies and dogs) ලබා ගැනීමට අදහස් කරන්නේ නම්, එවැනි සුනඛයන්ගේ හැසිරීමට, පෙර අත්දැකීම් මගින් බලපෑම් ඇති විය හැකි බව දැන ගන්න. පශු වෛද්‍යවරයාට ඔබගේ සියලු කොන්දේසි හා අවශ්‍යතාවන්ට ගැලපෙන සුනඛ වර්ගයක් පැවසීමට හැකි වනු ඇත.

අභිජනනය කරන්නා, සංවිධානය හෝ සුරතල් සතුන් විකුණන ස්ථානය තෝරා ගැනීම

බලු පැටවුන් විකිණීමට සිටින බොහෝ ස්ථාන ශ්‍රී ලංකාවේ ඇත. එබැවින්, ඔබට බලු පැටියෙකු ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය අභිජනනය කරන්නෙකුගෙන්ද, සංවිධානයකින්ද හෝ සුරතල් විකුණන ස්ථානයකින් දැයි පළමුව තීරණය කරන්න. ඔබ එක් ස්ථානයක් තීරණය කළ පසුව අන්තර්ජාලය හරහා තොරතුරු සොයා බලන්න. ඔබ තෝරාගත් ස්ථානය පිළිබඳ මිතුරන්ගෙන් විමසන්න: ඔවුන් හෝ ඔවුන් දන්නා ඕනෑම කෙනෙකුට ඔබ තෝරාගත් ස්ථානයෙන් බලු පැටියෙකු ලැබී ඇත්ද, එසේ නම් සුනඛයාගේ වර්තමාන තත්ත්වය කෙසේද යන්න යනාදිය ඔබ අපේක්ෂා කළ තරම් හොඳ නැති නම් , ඔබට වෙනත් ස්ථානයක් සොයන්න .

වැරදි අභිජනනයෙන්  සුනඛයාට ඇතිවන බලපෑම්

හොඳ අභිජනනය කරන්නෙකු / සංවිධානයක් / විකුණන ස්ථානයක් තෝරා ගැනීම ගැන ඔබ සැලකිලිමත් විය යුත්තේ ඇයි?

වැරදි අභිජනනය හේතුවෙන් සුනඛයාගේ සෞඛ්‍යය, පෞරුෂත්ව, සමාජ ගැටලු රාශියක් ඇති වේ. එම ගැටළු බලු පැටියා තුළ නොපෙනුනත්, වයසට යත්ම ඒවා දිස්වනු ඇත. බොහෝ රටවල බලු පැටවුන් අතහැර දැමීම නීති විරෝධී වුවද ශ්‍රී ලංකාවේ එවැනි නීතියක් නොමැත. එමනිසා, බලු පැටවුන් හෝ සුනඛයන් අසනීප වී ඇති විට, විකෘති වූ ස්වභාවයක් පෙන්නුම් කරන විට ලංකාවේ මිනිසුන් බලු පැටවුන් සහ වැඩිහිටි සුනඛයන් පවා අතහැර දමති.

එබැවින්, ඔබේ බලු පැටියා හෝ වැඩිහිටි සුනඛයා ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය ස්ථානය තෝරාගත් විට, පහත සඳහන් දෑ පිළිබඳව ඔබ දැනුවත්ව සිටින බවට වග බලා ගන්න.

ස්ථානය

බලු පැටියා හෝ වැඩිහිටි සුනඛයා ලබාගන්නා ස්ථානය තීරණය කළ පසු, ඔබම මෙම ස්ථානයට එක් වරක් පමණක් නොව කිහිප වතාවක් පැමිණිය යුතුය. එය ඔබට පහත සඳහන් දේ පිළිබඳ වඩා හොඳ අදහසක් ලබා දෙනු ඇත:

1. බලු පැටවාගේ හා පරිසරයේ පිරිසිදු බව

2. ආරක්ෂිත පරිසරයක්  තිබෙනවාද

3. ජීවත් වීමට ප්‍රමාණවත් ඉඩක් තිබෙනවාද

4. සෙල්ලම් කිරීමට ප්‍රමාණවත් ඉඩක් තිබෙනවාද

5. ඔවුන්ගේ මවගෙන් / දෙමාපියන්ගෙන් වෙන් නොකර එකට තබා තිබේද යන්න(සංවිධාන හෝ වෛද්‍ය අවශ්‍යතා සඳහා හැර)

6. නිදා ගැනීමට සුවපහසු ස්ථාන තිබෙනවාද

7. ඕනෑ තරම් සෙල්ලම් බඩු, ආහාර හා ජලය තිබෙනවාද

මතක තබා ගත යුතු තවත් කරුණක් නම්, ඔබ බලු පැටවුන් බලන විට ඔවුන්ගේ නිවසට ගොස් බැලිය යුතු වීමයි. විකිණුම්කරුට / සංවිධානයට වෙනත් ස්ථානයක හමුවීමට අවශ්‍ය නම්, එය සැක සහිත වේ .

සුරතල් සතුන් විකුණන ස්ථානයෙන්/ සංවිධානයෙන් / අභිජනනය කරන්නාගෙන් ඇසිය යුතු දේ

• දෙමව්පියන්ගේ සම්පූර්ණ සෞඛ්‍ය ඉතිහාසයක්.

• පශු චෙක්පත්, එන්නත්, මයික්‍රොචිපිං, සහ / හෝ පෙලපත් පත්‍රවල ලියකියවිලි

• බලු පැටවුන් මිනිසුන් වටා සිටීමට පුරුදු වී සිටී ද සහ අභිජනනය කරන්නා ඔවුන්ව සමාජගත කර තිබේද?

බලු පැටවුන් මිනිසුන්ට පුරුදු විය යුතුය. අභිජනනය කරන්නා ආගන්තුකයන් හමුවීම වැනි සාමාන්‍ය සමාජගත කිරීම ආරම්භ කළ යුතුය. 

• බලු පැටවුන් පශු වෛද්‍යවරයෙකු විසින් පරීක්ෂා කර ඇති ද, අවශ්‍ය ලෙස ඔවුන්ගේ බර කිරා ඇත්ද?

බලු පැටවුන්ගේ සෞඛ්‍ය ගැටලු හැකි ඉක්මනින් පරීක්ෂා කර හඳුනා ගැනීම අවශ්‍ය වේ. ඒ අතරම, බලු පැටවුන් අපේක්ෂිත අනුපාතයට බර වැඩිවී ඇත්දැයි නිරන්තරයෙන් පරීක්ෂා කිරීම අවශ්‍ය වේ.

• බලු පැටවුන්ට සහ මවට උපතේ සිටම නිතිපතා පණුවන් සඳහා ප්‍රතිකාර ලබා දී තිබේද?

බොහෝ බලු පැටවුන් පණුවන් සමඟ උපත ලබන බැවින් එය අත්‍යවශ්‍ය ප්‍රතිකාරයකි.

• බලු පැටවුන්ට ඔවුන්ගේ නව නිවෙස්වලට යාමට පෙර පළමු එන්නත ලබා ගත හැකිද?

බොහෝ අවස්ථාවන්හීදී, බලු පැටවුන්ට ඔවුන්ගේ නව නිවෙස්වලට යාමට පෙර පළමු එන්නත ලබා ගත යුතුය.

අවසාන වශයෙන්, බලු පැටියා ගැන බොහෝ ප්‍රශ්න අසන්න. ඒ අතරම, හොඳ අභිජනනය කරන්නෙකු ඔබෙන්ද බොහෝ ප්‍රශ්න අසනු ඇති බව මතක තබා ගන්න. ඔබ සැබවින්ම බල්ලන්ට ආදරය කරනවාද යන්න ඔවුන් දැනගත යුතුය.

සැලකිල්ලට ගත යුතු කරුණු

බලු පැටියා ඔබ සමඟ ගෙදර යන විට අවම වශයෙන් සති අටක්වත් විය යුතු බව මතක තබා ගන්න. වගකිවයුතු අභිජනනය කරන්නෙක් ඊට වඩා වයසින් අඩු බලු පැටියෙකු සමඟ ඔබව ගෙදර යවන්නේ නැත.

නිරෝගී බලු පැටියෙකු ගේ ලක්ෂණ

ඔබේ බලුපැටවාට ද ඇත්තේ මවගේ ගුණාංග නිසා, පළමුව, මව නිරෝගීව හා සතුටින් සිටිනවාද යන්නත්, ඇය කුමන ආකාරයේ ස්වභාවයකින් ඇත්දැයි පරීක්ෂා කරන්න. 

ඉන්පසුව, පහත ලක්ෂණ සඳහා බලුපැටියාව පරීක්ෂා කරන්න

• දිලිසෙන, පිරිසිදු, වියළි සමක් ඇත
• මැක්කන්, කිනිතුල්ලන් ආදිය නොමැත
• නිරෝගී බරක් ඇත – වැඩිපුර කෙට්ටු සහ අධික මේද නැත, ඉළ ඇට නොපෙනේ
• අපිරිසිදු හෝ රතු පැහැයක් නැති පැහැදිලි ඇස් ඇති අතර ගන්ධයකින් තොර පිරිසිදු කන් ඇත
• හොඳ ඇස්පෙනීමක් සහ ඇසීමක් තිබේ
• සීතල, තරමක් තෙත් නාසයක්, සුදු දත් සහ රෝස විදුරුමස් ඇත
• ශක්තිමත් කකුල් ඇත
• නිවැරදි ලෙස ඇවිදීම, සෙල්ලම් කිරීම කරයි
• හොඳින් ආහාර ගනී
• කුතුහලය පෙන්වයි
• සෞඛ්‍ය සම්පන්න හා ප්‍රීතිමත් වේ
• උදාසීන නොවේ

ඔබ සංවිධානයකින් හෝ අභිජනනය කරන්නෙකුගෙන් බලු පැටියෙකු ලබා ගැනීමට යන විට, ඔබ සහතික කළ යුතු පළමු දෙය නම්, ඔබේ, ඔබේ පවුලේ අය සහ නිවස නව සාමාජිකයෙකු පිළිගැනීමට සූදානම්ව සිටීද යන්නයි. ඔබ සියලු දෙනා මානසික, සමාජයීය, ශාරීරික, මූල්‍යමය වශයෙන් සහ හැසිරීමෙන් සූදානම් වී සිටිය යුතුයි. ඉන්පසු, සෞඛ්‍යාරක්ෂාව අනුගමනය කරන හොඳ ස්ථානයක් සොයන්න. අවසාන වශයෙන්, බලු පැටවුන්ගේ මෙන්ම දෙමව්පියන්ගේ ද අවශ්‍ය සියලු සෞඛ්‍ය හා ඉතිහාසය පරීක්ෂා කරන්න. ඔබ බලු පැටියෙකු මිල දී ගන්නේ නම්, ශ්‍රී ලංකාවේ සුනඛ මිල ගණන් පරීක්ෂා කරන්න. එවිට ඔබ හුරුබුහුටි බලු පැටියෙකු හෝ සුනඛයෙකු ලබා ගැනීමට හැකිවේවි!